اگرچه آن اتفاق برای تیم ملی رخ نداد و فدراسیون فوتبال فقط با جریمه مالی روبه‌رو شد؛ ولی باشگاه پرسپولیس، در دیدار یک‌هشتم نهایی لیگ ‌قهرمانان آسیا و در بازی حساس مقابل لخویا به‌دلیل تکرار رفتار نامتعارف تماشاگرانش مجبور شد در ورزشگاه خالی از هوادار آزادی به میدان برود.  

 بااین‌حال موردی که حالا فوتبال ایران را به‌طور جدی‌تری تهدید می‌کند، گزارشی است که سازمان فوتبال علیه نژادپرستی (FARE)، مهم‌ترین سازمان غیردولتی همکار فیفا و یوفا در مبارزه با نژادپرستی، نوشته و نمونه‌های بارزی از رفتار و توهین‌ها در ورزشگاه‌های فوتبال ایران را عنوان کرده است. در این گزارش ٧٥صفحه‌ای که به مباحث توهین نژادی، قومی، مذهبی و تاریخی در سراسر ورزشگاه‌های دنیا پرداخته، اشاره‌ای هم به ایران و وضعیت ورزشگاه‌های ایران شده که می‌تواند زنگ خطر را به‌صورت جدی برای فوتبال کشورمان به صدا درآورد. این گزارش علاوه بر توهین‌های نژادی و رفتاری، به تبعیض در کشورهای مختلف هم پرداخته که میان آنها بازهم متأسفانه چند نمونه ذکرشده درباره فوتبال ایران به چشم می‌خورد.  

رفتارهای توهین آمیز در استادیوم‌های فوتبال سال‌هاست که به یکی از معضلات سازمان‌های ورزشی و غیرورزشی تبدیل شده است. البته بروز رفتارهای توهین‌آمیز توسط تماشاگران در استادیوم‌های فوتبال را بیشتر منتسب به فرهنگ و زمینه‌های سنتی و تاریخی جوامع می‌دانند. از پرتاب‌کردن موز و درآوردن صداهای ناهنجار تا شبکه پیچیده رفتارها، نمادها، کدهای عددی و حرفی و... همگی الگوهایی هستند که نژادپرستان در استادیوم‌های فوتبال برای ترویج اعتقادات باطنی خود از آن استفاده می‌کنند. این رفتارها کرامت انسانی نوع بشر را هدف قرار داده و با خلق صحنه‌های غم‌انگیز به‌طور مداوم باعث اشک‌ریختن مردانی می‌شود که در زمین فوتبال شاید رقیبی برای خود نشناسند. در ایران هم رفتارهایی را می‌توان مشاهده کرد که کاملا در قالب تعاریف فیفا و یوفا قرار گرفته اما در نهایت شاید به‌دلیل ارائه‌نشدن تعریف درست در فرهنگ ایران بدون واهمه ادامه دارد. با زیر ذره‌بین رفتن سکوهای تماشاگران در استادیوم‌ها از سوی نهادهای حاکم بر فوتبال تهدیدی بالقوه برای فوتبال ایران به وجود آمده است. در گزارشی که «FARE» نوشته در بخش مربوط به اتفاقات رخ‌داده در ورزشگاه‌های آسیا به تنش سیاسی بین ایران و عربستان هم اشاره شده است؛ اما بخش مهم این گزارش مربوط به جایی است که توهین‌ها و الفاظی که در ورزشگاههای ایران استفاده شده، لیست شده است.

 سؤال این است که چطور این شعارها و در رده بالاتر چطور دست‌نوشته‌ها و بنرهای مختلف جمع‌آوری می‌شود و در اختیار چنین نهادهایی قرار می‌گیرد؟ در پاسخ باید عنوان کرد که متخصصان همین مؤسسه مبارزه با توهین‌ها، اقدام به شناسایی رفتارهای ناهنجار در ورزشگاه‌های فوتبال می‌کنند و آنها را در اختیار فدراسیون بین‌المللی و اروپایی فوتبال قرار می‌دهند. پس اگر تا همین چند وقت پیش پرتاپ‌کردن بطری، انداختن لیزر و سیگارکشیدن در ورزشگاه‌ها معضل جدید فوتبال ایران بود، حالا بحث توهین‌های مختلف هم به آن اضافه شده است. 

 با توجه به اصل مسئولیت مطلق باشگاه‌ها و فدراسیون‌های فوتبال در کشورهای مختلف، در صورت برخورد، مستقیما بر این نهادها تأثیرگذار خواهد بود. شناسایی این رفتارها از سوی FARE که در گزارش این سازمان حتی معادل فارسی شعارها نیز درج شده است، نشان‌دهنده تلاش سازمان‌یافته برای برخورد با همه ظواهر رفتارهای ناهنجار در استادیوم‌های فوتبال در سراسر جهان است که در صورت عدم فرهنگ‌سازی از سوی نهادهای مسئول فوتبال و فرهنگ در جامعه ما می‌تواند به خطری گسترده‌تر تبدیل شود. این گزارش هشداری به جامعه و متولیان فرهنگ و فوتبال در کشور است تا برای حذف این‌گونه الگوهای رفتاری ناپسند در میان برخی از تماشاگران فوتبال اقدامات لازم را هرچه سریع‌تر انجام دهند.

 طبیعی است که چنین گزارش جامعی فقط توهین‌های مختلف در فوتبال ایران را زیر ذره‌بین قرار نداده و رفتار تماشاگران فوتبال در سراسر دنیا را ارزیابی کرده است. در مقیاس کلی ایران یکی از ده‌ها کشوری است که تماشاگرانش اقدام به‌ کاربردن الفاظی می‌کنند که توهین محسوب می‌شوند. در سایر کشورها از توهین‌های نژادی، جنسیتی، مذهبی و اعتقادی بسیار وحشتناک‌تری نام برده شده که هرکدام می‌تواند سرآغاز یک پرونده جدید برای مبارزه با توهین‌های مختلف باشد. در این بحث خیلی مختصر فقط می‌شود به نمونه‌ای از توهین‌های نژادی در آسیا اشاره کرد که در استرالیا توهین جنسیتی، در عربستان توهین نژادی به بازیکنان سیاه‌پوست و در کشورهای کره، ژاپن و چین توهین‌های نژادی به شیوه «دیگرهراسی» کاملا شایع است.

*سایت نود