پیشنهاد به هیئت رییسه فدراسیون فوتبال / صعود و سقوط آزاد ... کیفیت نسبی جای کمیت عددی ۲ یا ۲.۵
تثبیت
۲ سهمیه برای سقوط و صعود تیم ها یا افزایش آن به ۲.۵ سهمیه یعنی دو سهمیه
مستقیم و یک سهمیه از پلی آف به سبک بوندسلیگای آلمان و فقط به بهانه
رعایت انصاف! صرفا احساسی بوده و توجیه فنی ندارد مگر پاسخ مناسب در قبال
این ابهامات بگیریم که چرا شرط انصاف یک کمیت عددی مانند ۲ یا ۲.۵ باشد و
چرا مثلا ۳ یا ۴ یا ۵ نباشد ؟
در دفاع از روش سهمیه
بندی و انتخاب یک کمیت عددی محدود کننده برای صعود و سقوط تیم ها ، دلیل
فنی و موجهی نه تنها در فوتبال ایران که در آلمان و انگلیس و غیره نیز
نیافتیم تا جایی که بنظر می رسد این عدد صرفا سلیقه ای تعیین می شود.
پیروزی از دل بررسی و مقایسه جدول لیگ آزادگان با لیگ برتر خلیج فارس در
فصل قبل و نتایج و جایگاه پارس جم جنوبی قهرمان فصل قبل لیگ یک تا پایان
بازیهای این تیم در هفته دهم لیگ برتر هفدهم ، به فرمول جدید و الگوی قابل
دفاعی برای سقوط و صعود تیم ها دست یافته که می تواند طی چند فصل نه تنها
به افزایش کیفیت لیگ های پایین تر بلکه به افزودن بر اعتبار لیگ برتر
فوتبال ایران و پالایش آن بیانجامد. فرمولی که از معادل سازی امتیاز کسب
شده تیم ها در دو لیگ به همراه تعیین حد نصاب امتیاز برای سقوط و صعود به
جای فیکس کردن یک عدد شمارشی حاصل می شود!
پارس
جم جنوبی با مهدی تارتار شاید تنها تیم صعود کننده در تاریخ لیگ برتر باشد
که به درک صحیحی از معنای امتیازات کسب شده خود در لیگ یک رسیده و روند
موفق و رو به جلوی پیشین خود را در لیگ برتر هم حفظ نموده است. بسیاری این
تیم را پدیده لیگ و جایگاهش را اتفاقی می دانند و حتی پیش بینی افت و قطع
این روند را در نیم فصل دوم می کنند که امیدواریم پس از مطالعه این نوشتار
متوجه شوند که استمرار این باشگاه در امتیازگیری بهیچوجه تصادفی بنظر نمی
رسد. این تیم که از ۳۴ بازی در فصل قبل لیگ آزادگان با ۱۶ برد ، ۱۴ مساوی و
فقط ۴ باخت ، ۶۲ امتیاز بدست آورده و بعنوان قهرمان لیگ یک پای به لیگ
برتر گذاشته ، تا پایان مسابقات خود در هفته دهم فصل جاری با کسب ۲۲ امتیاز
از ۶ برد ، ۴ تساوی ، بدون باخت و با تفاضل گل ۱۱ بالای سر قهرمان ۶۶
امتیازی از ۳۰ بازی فصل شانزدهم لیگ برتر ایستاده که به فرض واریز امتیاز
کامل از دو بازی کمتر پرسپولیس به حساب شاگردان برانکو ، بازهم با تنها یک
امتیاز کمتر جایگاه دوم جدول را با گذشت یک سوم از لیگ در اختیار خواهد
داشت. بعبارتی نشان داده می تواند رقیب جدی برای قهرمان قهرمان ایران در
راه تکرار قهرمانی این تیم باشد.
در لیگ یک ۱۸ تیمی فصل
پیش از ۳۴ بازی انجام شده ، سپیدرود رشت دیگر تیم صعود کننده با ۱۷ برد ،
۱۰ مساوی ، ۷ باخت و ۶۱ امتیاز دوم ؛ گل گهر سیرجان با ۱۶ برد ، ۱۲ تساوی ، ۶ باخت و ۶۰ امتیاز مقام سوم ؛ ملوان بندر انزلی با ۱۵ برد ، ۱۴ مساوی ، ۶ باخت و ۵۸ امتیاز چهارم ؛ و تیم های بادران با ۵۶ ، خونه به خونه بابل با ۵۳ و اکسین البرز با ۴۹ امتیاز رده های بعدی تا هفتم جدول را به خود اختصاص دادند.
در
طرف مقابل از ۳۰ بازی برگزار شده در لیگ برتر ۱۶ تیمی فصل شانزدهم ، صبای
قم فقط ۲۸ امتیاز کسب کرد و به همراه ماشین سازی تبریز ۱۶ امتیازی به لیگ
یک سقوط کردند درحالی که با فرمول ما و با توجه به امتیاز تیم های لیگ یکی
که برخی از آنها سابقه بازی در لیگ برتر را نیز دارند حتی از سیاه جامگان
۳۰ امتیازی گرفته تا استقلال خوزستان ۴۱ امتیازی یعنی ۸ تیم که در پایان
فصل زیر ۴۲ امتیاز داشتند می توانستند گزینه سقوط باشند و از
۶ تیم بالانشین جدول فصل قبل بجز پرسپولیس ۶۶ امتیازی و پیکان ۴۶ امتیازی ،
۴ تیم استقلال تهران با ۵۷ ، تراکتورسازی ۵۶ ، سپاهان ۴۵ و ذوب آهن با ۴۶
امتیاز در ده هفته اول فصل جدید در حد تیم های لیگ یکی ظاهر نشده اند. این
یعنی کیفیت پایین در لیگ برتری که حاصل آن کسب رتبه مأیوس کننده هفتمی در
آسیاست و بسیاری از تیم ها در آن فقط به ماندن با حداقل ها می اندیشند.
در
بخش مقایسه از فرمول پیشنهادی ، هفت تیم اول تا هفتم لیگ یک را که از ۳۴
بازی دارای امتیاز بیشتری از تیم چهارم لیگ برتر سال قبل یعنی ذوب آهن ۴۶
امتیازی بودند را در نظر گرفتیم. با این فرض که باید قائل به این باشیم که
در فصل پیش ۴ تیم بالای جدول لیگ برتر کیفیت و میل بیشتر خود را برای کسب
مجوز حضور در آسیا از طریق جدول این لیگ نشان دادند و هم اینکه تراکتورسازی
اسیر شرایط محرومیتی شد که اگر اتفاق نمی افتاد شاید می توانست بجای نفت
تهران از حذفی و ۳ تیم پرسپولیس ، استقلال تهران و ذوب آهن از لیگ بعنوان
نمایندگان ایران در سال بعد به آسیا معرفی شوند کما اینکه نفت قهرمان جام
حذفی در پایان فصل در رتبه ۹ جدول لیگ قرار گرفته بود. پس در بخش معادل
سازی به روش ما ابتدا لازم بود نتایج ۴ هفته انتهایی تیم های لیگ یک را به
ترتیب از پارس جم جنوبی تا هرکجای جدول که لازم باشد (که البته بیش از همان
هفت تیم لازم نشد) کسر و سپس تیم هایی که با ۳۰ بازی ، بازهم امتیازی بیش
از تیم چهارم لیگ برتر را دارند را اینبار بدور از تفاوتی که در تقدم و
تأخر رتبه آنها بوجود می آید ، در نظر بگیریم. به عبارتی امتیاز این تیم ها
را در مقطع پایانی هفته ۳۰ ام لیگ یک به کار گرفته ، با ۴ تیم بالای جدول
لیگ دسته یک ، معادلسازی و مقایسه می کنیم تا به نتیجه مطلوب برسیم. بدین
ترتیب در پایان هفته مذکور اگرچه نتیجه جالب توجهی بدست آمد و سپیدرود رشت
با ۵۴ امتیاز صدرنشین! ، گل گهر سیرجان با ۵۳ امتیاز و تفاضل گل ۱۴ دوم ،
پارس جنوبی با ۵۳ امتیاز و تفاضل گل ۱۰ سوم ، ملوان بندر انزلی با ۵۳
امتیاز چهارم ، بادران با ۴۶ امتیاز پنجم ، خونه به خونه با ۴۵ امتیاز ششم و
اکسین با ۴۲ امتیاز هفتم بودند اما فقط بازهم این ۴ تیم اول یعنی پارس
جنوبی ، سپیدرود رشت ، گل گهر سیرجان و ملوان بندر انزلی هستند که همچنان
بیش از ذوب آهن رتبه چهارمی و ۴۶ امتیازی فصل پیش و کمتر از تراکتور ۵۶
امتیازی رتبه سومی ، امتیاز جذب کرده و کیفیت ، لیاقت و برابری خود را در
رقابت با کاندیداهای حضور در آسیا فصل پیش رو و ۴ تیم بالانشین نشان دادند و
می توانستند جایگزین ۴ تیم قعر جدولی لیگ برتر ( در کمال احترام به این
تیم ها ) شده و نه فقط به کیفیت و اعتبار لیگ برتر جاری اضافه کنند بلکه
این روش می توانست بعلت نامشخص بودن تعداد تیم های در خطر سقوط و عدم احساس
امنیت نزد تیم های ۱۴ و ۱۳ و حتی کل نیمه پایین جدول تا روز پایانی دو لیگ
، هم از بسیاری حرف و حدیث ها و حاشیه های انتهای فصل جلوگیری کند و هم بر
جذابیت مسابقات و تب و تاب و افزایش انگیزه و تلاش نزد تیم ها بیافزاید و
بتوان در سایه استمرار استفاده از چنین روشی ظرف چند فصل ، لیگ برتر را از
حضور تیم هایی که شاید کیفیت برایشان بی معناست و فقط در حد سقوط نکردن می
جنگند ، پالایش کنیم.
البته شاید ۳ مسئله مهم مورد سؤال
کارشناسان باشد. اول آنکه نمی توان نیمه دوم جدول لیگ برتر هر سال را به
یکباره سقوط داد. دوم اینکه امتیازات خام تیم های لیگ یک ۱۸ تیمی حاصل ۳۴
بازی و امتیازات تیم ها در لیگ برتر ۱۶ تیمی از ۳۰ بازی بدست آمده است که
کمی کار معادل سازی را سخت می کند. سوم آنکه شرایط و امکانات مالی و سخت
افزاری تیم ها صعود کننده خود در کیفیت آنها در لیگ برتر نقش بسزایی بازی
می کند. اما در مورد اول تعیین حد نصاب امتیاز به روش پیشنهادی و در نظر
گرفتن کمترین امتیاز بین ۴ تیم مدعی صعود به آسیا یا فیمابین ۵ یا ۶ تیم
ابتدایی جدول لیگ برتر بعنوان این حد نصاب متغیر در هر سال ، مطلوب بنظر می
رسد. در مورد دوم باید گفت تا زمانی که لیگ یک ۱۸ تیمی و لیگ برتر ۱۶ تیمی
است می توان امتیازات پایان فصل تیم های لیگ آزادگان را به سبک ما با کسر ۴
بازی انتهایی معادل سازی کرد و در مورد سوم نیز نظر کارشناسان را باید به
فراگیر بودن این مشکلات و نواقص نزد تمام باشگاه های حال حاضر ایران جلب
نمود که علاوه بر آنکه حتی گریبان قهرمان قهرمانان فصل پیش ایران را گرفته
است بلکه هیئت رییسه فدراسیون را بر آن داشته تا تعداد باشگاههای حاضر در
لیگ برتر را به حداقل ، مثلا ۸ تیم! کاهش دهد.