اختصاصی پیروزی دیلی؛ دیروز سالروز درگذشت علی عبده بود. علی عبده برادر عبده بزرگ، رییس دادگاه های بعد از شهریور 1320 بود، او از جمله افراد منتسب به حاکمیت وقت نبود و تنها در خانواده ای بسیار متنفذ زندگی کرده بود .او عاشق ورزش بود و در رشته های بوکس و والیبال قهرمان بود و عاشق رشته بولینگ بود ، آذر ابتهاج و علی عبده تنها، بولینگ را داشتند، عبده در سال 1340 و در 37سالگی از واشنگتن به ایران برگشت و پاسپورت آمریکایی خود به نام آلن مورگان و مدیریت فدراسیون ورزش والیبال در ایالت واشنگتن را در آن کشور گذاشت و برگشت و رییس فدراسیون بوکس شد و در زمان حضور او، برای اولین بار کشورمان در رشته بوکس مدال طلای آسیایی گرفت، سپس او به عضویت هیات مدیره  شرکت تجاری سی آر سی  در آمد و سهامداران بزرگ این شرکت او را به سمت مدیر عامل این موسسه رساندند، او که به ورزش علاقمند بود با اجازه سهامداران تشکیلات ورزشی پل رومی را پایه گذاشت  وروی سر در این موسسه تنها نام بولینگ را نوشت که بعدها بین مردم به بولینگ عبده موسوم شد، همه موسسات ورزشی در آن دوران به جز ورزش اصلی خود، ورزش های دیگری هم داشتند، مثل موسسه دوچرخه سواران که تیم فوتبال تشکیل داد و بعدها به تاج تغییر نام داد و موسسه ورزشی جعفری که ورزش باستانی داشت و سپس حتی تیم فوتبال هم داشت و بالاخره بولینگ سی آر سی که تیم های ورزشی والیبال و بوکس و سپس بسکتبال و فوتبال داشت و نام پرسپولیس را برای خود انتخاب کرد .

دکترین دهداری
به گزارش پیروزی دیلی، در این سال ها اختلاف باشگاه شاهین با مسوولان سیاسی وقت هر روز بیشتر می شد تا این که در تیرماه سال 1346 باشگاه شاهین رسما تعطیل شد، علی عبده به جز ورزش بوکس که زمانی رییس فدراسیونش بود هیچ نگاه و توجهی به ورزش دولتی نداشت و تشکیلات او کاملا خصوصی بود و حتی با همین تشکیلات خصوصی و بدون استفاده از حمایت دولتی یک بار مسابقات جهانی بولینگ را برگزار کرد. او اصلا نه ارتباطی با تشکیلات دولتی ورزش داشت و نه حضوری در جمع مسوولان مورد نظر،او پیش قراول خصوصی سازی در ورزش بود . در همین زمان و بعد از انحلال شاهین رفته رفته باشگاه های عقاب و پاس و تاج شروع به استفاده از مردان شاهین کردند، آشتیانی و معینی و رضا وطنخواه در آستانه حضور در پاس بودند و همایون بهزادی وکاشانی وکلانی به عقاب نزدیک شده بودند که دهداری فکری به نظرش رسید و به یاد علی عبده افتاد. به هر حال نظام وقت با حضور پرویز خسروانی مالک سابق تاج که حالا رییس سازمان تربیت بدنی شده بود حاضر نبود که شاهینی ها را دوباره تایید کند. اگر آنها تیمی دیگر تشکیل می دادند نبایستی در کنار هم بوده و باید نیمی از بازیکنان را تازه اضافه می کردند، دهداری فهمید که تنها یک فرد با نفوذ و قدرت اجتماعی می تواند تاییدیه سیاسی ها را بگیرد، در همان زمان در هیات مدیره شرکت سی آر سی یا همان پرسپولیس فرمانده نیروی هوایی یعنی ارتشبد خاتم حضور داشت. او هرچند سابقه حضور و بازی در تیم تاج را داشت اما به خاطر برخی از رفتارهای خسروانی با او مخالف بود. اگر خاتم درخواست تشکیل تیمی را می داد، بعید بود خسروانی جسارت مخالفت با فرمانده نیروی هوایی را داشته باشد به همین علت دهداری فهمید تنها عبده می تواند نجات دهنده باشد، این طور هم نبود که علی عبده نشسته و منتظر درخواست شاهینی ها باشد، همه می دانند که یک سال بعد از حیات پرسپولیس وقتی خیامی ایران ناسیونال از عبده بازیکنانش را خواست ، عبده موافقت کرد و تنها وقتی پرسپولیسی ها دوباره برگشته و قدرت یافتند که بازیکنان بزرگ تر تیم شاهین 46 و پرسپولیس 47  که حالا پیکان 48 شده بودند،‌با مسوولان تیم دچار مشکل شده و از عبده خواستند تا بازگشت آنها را قبول کند و عبده هم بلافاصله بعد از برگشت این نفرات اقدام به حرفه‌ای گری، کرد اما متاسفانه هیچ کدام از گروه های ورزشی او را همراهی نکردند .

عبده در آمریکا

بله ماجرا این است،‌وقتی دهداری به دوستش رجبعلی فرامرزی که مربی بانک ملی بود و برای پرسپولیس تیمی جوان وکوچک ساخته بود را واسطه قرار داد تا ستاره های شاهین درپرسپولیس بازی کنند فرامرزی از طریق مرحوم مجید حاج رضایی که درواقع مدیر داخلی باشگاه بولینگ بود،‌به اتاق عبده رفت که نه حوصله و نه فرصت مذاکره با مربی تیم جوان فوتبالش را داشت ، عبده 2ماه تمام از آذرماه تا بهمن سال 46 را در کشور آمریکا به سر برده و فرامرزی و دهداری 2ماه معطل ماندند تا عبده به ایران برگردد و به فرامرزی وقت ملاقات بدهد. آن روز، بلافاصله بعد از یک جلسه مهم کاری در شرکت سی آر سی ، وقتی خاتم و فاطمه پهلوی اتاق عبده را ترک کردند، فرامرزی نزد او رفته ودرخواست دهداری را مطرح کرد، عبده وقتی شنید این بازیکنان بزرگ فوتبال ایران چنین درخواستی دارند و با وجود این که تشکیل این تیم برایش توجیه اقتصادی نداشت، به حرمت ستاره های مملکت، پرسپولیس را ساخت، او ورزشکار بود و عاشق ورزشکاران و قهرمانان بود، باورکردنش سخت است که بدانید او به گوش ورزشکاری که با هنرپیشه نیمه برهنه سینما عکس گرفته بود سیلی زد. او اینچنین اخلاق مند بود، در این میان در پاسخ به مسایلی که بعضی نادانسته مطرح کرده اند باید گفت به راستی چطور می شود که علی عبده که 60 روز در آمریکا بود روز 17 دی ماه به ایران برگشته ، تختی را بکشد و فردا با خیال راحت به آمریکا برگردد؟ گاهی یاوه گویی برای بعضی چقدر آسان است! 

به گزارش پیروزی دیلی، عبده 9 بهمن 58 در آمریکا درگذشت، او در این زمان 55ساله بود، فشارهای زندگی او را کشت، آتش سوزی در بولینگ و نابود شدن تجهیزات این ورزش و اتفاقاتی که باعث شد او از کشور برود عامل این ماجرا بود، انقلاب تازه پیروز شده بود و باید سره از ناسره مشخص می‌شد و این امر نیاز به زمان داشت. او سرمایه زندگیش پرسپولیس را آتش گرفته  می دید، سال ها بعد وقتی محمد دادکان در مراسمی اعلام کرد برای شادی روح عبده صلوات، می شد اشک های مردانی را دید که سال ها او را به عنوان یک طاغوتی مذمت می کردند در حالی که عبده در تمام زندگیش تنها عاشق 2 چیز بود. یکی تجارت و دیگری ورزش و حتی در همان زمان طاغوت برای از بین بردن او، آدم اجیر کرده بودند تا او را چاقو بزنند. رژیم گذشته در صدد از بین بردن افرادی مثل عبده بود که عاشق بی‌دریغ ورزشی بودند و مثل مدیران تیم های دیگر در جهت تبلیغ نظام سلطنتی فعالیت نمی کردند. حتی با ساختن تیمی مثل پرسپولیس، شرایطی را به وجود آوردند که مردم ناراضی و ناراحت، یک جا جمع شوند و اعتراض هواداران پرسپولیس به حکومت و حتی شعارهای آنها علیه رژیم آن زمان وقتی بعد از بازی پرسپولیس از امجدیه خارج می‌شدند، شهره بود. او تیمی ساخته بود که مقابل تیم تاج متصل به حکومت قرار داشت و به خوبی تعداد بسیار بالاتر هوادارانش، حقیقت تلخ را به رخ آنها می‌کشید.




عکس اول: سال 1342 بوکس ایران برای بار اول در آسیا صاحب مدال طلا می شود و مدیر این تیم همان مرد بلند قامتی است که در تصویر می بینید؛ مرحوم علی عبده

عکس دوم: بولینگ پرسپولیس در سال 56 میزبان مسابقات جهانی می شود، 

نگارش از مهدی حدادپور، مورخ فوتبال